ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ

Το άτομο βρίσκεται σε θερμιδικό ισοζύγιο όταν η θερμιδική του πρόσληψη είναι ίση με την θερμιδική του απώλεια . Στην περίπτωση αυτή το άτομο διατηρεί ΣΤΑΘΕΡΟ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ . Υπεροχή στη θερμιδική πρόσληψη δηλ. θετικό θερμιδικό ισοζύγιο το οποίο εάν συνεχίζεται προκαλεί την αύξηση του σωματικού βάρους . Αντίθετα η υπεροχή της θερμιδικής απώλειας προκαλεί αρνητικό θερμιδικό ισοζύγιο το οποίο όταν συνεχίζεται προκαλεί απώλεια σωματικού βάρους .
Έτσι η προσλαμβανόμενη ενέργεια πρέπει να ισούται με το άθροισμα ενεργειών :
1. Ενέργεια από το ουροποιητική και εντερική εργασία
2. Ενέργεια απαραίτητη για τον μεταβολισμό, που περιλαμβάνει και την ενέργεια
παραγωγής θερμότητας και του έργου
3. Ενέργεια που πρέπει να αποθηκευτεί

Η αποβαλλόμενη ενέργεια μέσω του απεκκριτικού συστήματος και η αποβαλλόμενη στο περιβάλλον ενέργεια σε μορφή θερμότητας είναι ελάχιστες .Έτσι η ενεργειακή απώλεια στο 24ωρο μπορεί να υπολογιστεί εαν αθροίσουμε την τον βασικό μεταβολισμό ή μεταβολισμού ανάπαυσης που αποτελεί το 65-75% των ενεργειακών δαπανών ενός ατόμου ,της θερμογενετικής δράσης της τροφής που είναι το 10% των ενεργειακών αναγκών , και της φυσικής δραστηριότητας που αποτελεί το 15-30% της ημερήσιας ενεργειακής απώλειας .

Η ενέργεια που χρειάζεται ένα άτομο υπολογίζεται εαν προσθέσουμε την ενέργεια που χρειάζεται για την ανάπτυξη και την συντήρηση και την διατήρηση των βασικών λειτουργιών του οργανισμού δηλ. του βασικού μεταβολισμού (BMR) και της ενέργειας που είναι απαραίτητα για την φυσική δραστηριότητα του (περπάτημα, άσκηση, διάβασμα κτλ .)
Ο βασικός μεταβολισμός ή μεταβολισμός ηρεμίας ή ανάπαυσης δαπανάται για :
1.Διατήρηση του μυϊκού τόνου και της θερμοκρασίας του σώματος
2.Κυκλοφορία του αίματος
3.Αναπνοή
4.Λειτουργία αδένων
5.Λειτουργία κυττάρων
6.Αύξηση του οργανισμού

Ο βασικός μεταβολισμός ενός ενήλικου άνδρα είναι περίπου 1700 Kcal/ημέρα και της γυναίκας 1400 Kcal/ημέρα
Οι παράγοντες που επηρεάζουν το βασικό μεταβολισμό είναι :
1.Μέγεθος και η σύνθεση του σώματος
2.Το φύλο ,η ηλικία
3.Πυρετός αυξάνει τον μεταβολισμό
4.Υπερθυρεοειδισμός αυξάνει τον μεταβολισμό και ο υποθυρεοειδισμός τον μειώνει
5.Διατροφική κατάσταση πχ σ περιόδους νηστείας μειώνεται
6.Κλίμα : σε χαμηλότερες θερμοκρασίες ο μεταβολισμός αυξάνεται και αντίστροφα

ΘΕΡΜΟΓΕΝΕΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΦΗΣ

Είναι η αύξηση του μεταβολισμού μετά από την πρόσληψη τροφής και ξεκινάει 10 λεπτά μετά την πρόσληψή της . Θεωρείται ότι είναι πολύ μικρή και είναι πολύ δύσκολη η ακριβής μέτρηση της .Τα αίτια της θερμογενετικής δράσης της τροφής δεν είναι γνωστά .

Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ

Για να υπολογίσουμε τις ανάγκες ενός οργανισμού σε θερμίδες ή πόση ενέργεια καίει το 24ωρο , πρέπει να προσθέσουμε τον βασικό μεταβολισμό ηρεμίας και θερμιδικές ανάγκες από την φυσική δραστηριότητα, ενώ η θερμογενετική δράση τροφής θεωρείται αμελητέα .

Προσδιορισμός ενεργειακής απώλειας(ή ενεργειακές ανάγκες) μπορεί να μετρηθεί με διάφορους τρόπους χρησιμοποιώντας διάφορες συσκευές και μηχανές και οι πιο διαδεδομένοι και εύκολοι είναι οι υπολογιστικοί τρόποι με εξισώσεις, βέβαια με κάποιες αποκλίσεις .
Η πιο διαδεδομένες εξισώσεις είναι των Harris and Bennedict 1919
ΓΙΑ ΑΝΔΡΕΣ BMR= 66.5 + ( 13.8 x Βάρος Kg ) + 5 x Ύψος cm – 6.8 x Ηλικία
ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ BMR= 655 + (9.5 x Βάρος Kg ) + 1.9 x Ύψος cm – 4.7 x Ηλικία

Σύμφωνα με νεότερες μελέτες οι εξισώσεις τροποποιήθηκαν και υιοθετήθηκαν από τον Food and Agriculture
Organization of the United Nations (FAO) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (World Health OrganisationWHO) (Report of a Joint FAO/WHO/UNU Expert Consultation, 2001) .Δεν είναι λάθος να χρησιμοποιούνται και οι παραπάνω εξισώσεις των Harris and Bennedict.
Παρακάτω δίνεται ένα πινακάκι με εξισώσεις για υπολογισμό BMR :

Παράδειγμα εάν είστε Γυναίκα 18 ετών και έχετε 60 KG τότε ο βασικός σας μεταβολισμός είναι BMR=13.4×60+692.6=1496,6 Kcal ημερησίως .
Τώρα έστω ότι διατηρείτε περίπου το ίδιο βάρος μέχρι και 20 χρόνια και είστε τώρα 40 ετών με 60 Kg τότε BMR=8.12×60+845.6=1332.8 δηλ. ο βασικός μεταβολισμός έχει πέσει κατά 163 θερμίδες περίπου !!! που είναι 10% λιγότερος !!! Άρα για να διατηρείτε το ίδιο βάρος θα πρέπει ή να μειώσετε την πρόσληψη τροφής ή η θερμιδική αξία τροφής πρέπει να μειωθεί ή να αυξηθούν οι σωματικές δραστηριότητες !!!

Εκτίμηση βασικού μεταβολικού ρυθμού ηρεμίας σε παχύσαρκους :
Οι παραπάνω εξισώσεις εξισώσεις στερούνται ακρίβειας στην περίπτωση των παχύσαρκων ασθενών, των οποίων οι ενεργειακές ανάγκες ηρεμίας είναι δύσκολο να εκτιμηθούν .Παρακάτω θα συζητηθεί ο τρόπος υπολογισμού BMR και σε αυτά τα άτομα .
Φαίνεται πως οι εξισώσεις Mifflin (Mifflin et al., 1990) εκτιμούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τον βασικό μεταβολικό ρυθμό παχύσαρκων ατόμων

Άνδρες : Kcal/ημέρα= (10x παρόν βάρος σε κιλά ) + ( 6,25 x ύψος σε εκατοστά ) + ( 5x ηλικία) + 5

Γυναίκες : Kcal/ημέρα= (10x παρόν βάρος σε κιλά ) + ( 6,25 x ύψος σε εκατοστά ) + ( 5x ηλικία) – 161

Εκτίμηση των συνολικών ενεργειακών αναγκών

Μετά την εκτίμηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού ηρεμίας, οι συνολικές ενεργειακές ανάγκες των
ενηλίκων υπολογίζονται πολλαπλασιάζοντας τον μεταβολικό ρυθμό ηρεμίας με το κατάλληλο επίπεδο
φυσικής δραστηριότητας (Physical Activity Level, PAL), σύμφωνα με τα παρακάτω (Report of a Joint
FAO/WHO/UNU Expert Consultation, 2001):
1. Καθιστικός ή ελαφρά δραστήριος τρόπος ζωής: PAL: 1,40–1,69
Συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες
(οικιακά, εργασία σε γραφείο, περπάτημα μέχρι το λεωφορείο , ήρεμο περπάτημα για 30 λεπτά την ημέρα κλπ.)

2. Μέτρια δραστήριος τρόπος ζωής: PAL: 1,70–1,99
Συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες και 45-60 min μέτριας άσκησης
(π.χ περπάτημα με 6 km/h που είναι ένα γρήγορο περπάτημα, αγροτική εργασία ,εργασία σε οικοδομή)

3. Έντονα δραστήριος τρόπος ζωής: PAL: 2,00–2,40
Συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες και τουλάχιστον 60 min μέτριας άσκησης.
Παραδείγματα είναι οι γυναίκες με μη καθιστικές ασχολίες που κολυμπούν ή χορεύουν κατά μέσο όρο δύο ώρες κάθε μέρα ή μη μηχανοποιημένοι γεωργοί που εργάζονται με σκαπάνη ή τσεκούρι για αρκετές ώρες καθημερινά και περπατούν μεγάλες αποστάσεις με φορτία.

4. Τιμές του PAL > 2,40 είναι δύσκολο να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες και τουλάχιστον 60 min έντονης άσκησης ή 120 min μέτριας άσκησης

Βρίσκουμε σε τύπο από τους παραπάνω ανήκουμε ,σε κάθε κατηγορία κατά προσέγγιση , πχ εάν ανήκετε στην πρώτη κατηγορία ενώ κάνετε καθιστική ζωή αλλα ξεκινήσατε να περπατάτε κάθε ήμερα για μισή ώρα τότε έχετε PAL 1,6 ενώ εάν δεν περπατάτε καθόλου τότε έχετε PAL 1,5 , και για σχεδόν καθιστικό τρόπο ζωής μέσα στο σπίτι τότε το PAL είναι 1,4.

Έπειτα πολλαπλασιάζουμε το PAL με BMR(βασικό μεταβολισμό) και βρίσκουμε τις συνολικές ενεργειακές ανάγκες