ΥΠΕΡΤΑΣΗ (ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ)
ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Η υπέρταση είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν οι βιομηχανικές χώρες .Είναι ένας από τους κυριότερους παράγοντες πρόκλησης στεφανιαίας νόσου, εγκεφαλικού επεισοδίου, καρδιακής ανεπάρκειας και νεφρικής ανεπάρκειας.
Σε έναν ενήλικα άνω των 18 ετών, αρτηριακή υπέρταση ορίζεται όταν η συστολική πίεση του αρτηριακού αίματος είναι 130 mmHg ή μεγαλύτερη ή/και η διαστολική είναι 80mmHg ή μεγαλύτερη.
Φυσιολογία της Αρτηριακής Πίεσης
Το αίμα κινείται σε ένα κλειστό σύστημα αγγείων και καρδιάς . Η απαραίτητη ποσότητα αίματος για να φτάσει σε κάθε σημείο του σώματός μας πρέπει να κινείται στις αρτηρίες με μια συγκεκριμένη πίεση . Η πίεση αυτή ονομάζεται Αρτηριακή Πίεση ( ΑΠ ) και πρέπει να κυμαίνεται μέσα στα φυσιολογικά επίπεδα για να είμαστε υγιείς . Έχει αποδειχθεί ότι σε μια δεδομένη χρονική στιγμή η αρτηριακή πίεση διαφέρει σε διαφορετικά σημεία του αρτηριακού δικτύου. Πχ στην Αορτή είναι μικρότερη απ’ ότι στα χέρια .
Η ΑΠ αλλάζει σχεδόν κάθε λίγα δευτερόλεπτα, μέσα όμως στα φυσιολογικά επίπεδα . Και είναι ένα αναπόσπαστο μέρος του μηχανισμού που είναι υπεύθυνος για τις απαιτήσεις του οργανισμού σε οξυγόνο , ορμόνες και ενέργεια . Έτσι η ΑΠ σε ηρεμία του οργανισμού είναι άλλη και σε μία άσκηση ή σε ένα στρες είναι άλλη !!!
Εμείς όμως πάντα αξιολογούμε την πίεση σε ηρεμία (και λιγότερες φορές εκεί που απαιτείται στην άσκηση) , για αυτούς τους λόγους πρέπει να μετριέται με κάποιους κανόνες , διαφορετικά θα τη βρίσκετε υψηλή .
Έτσι η πρώτη δουλειά μας είναι να μετρήσουμε σωστά την πίεση !!!
Οδηγίες μέτρησης αρτηριακής πίεσης :
Φυσικά πολλά πιεσόμετρα σήμερα έρχονται one size δηλ. η περιχειρίδα ταιριάζει σχεδόν σε όλα τα μεγέθη .
Στάδια Υπέρτασης
Συνήθως όμως με τους ασθενείς αντί πχ να λέμε ότι έχουμε πίεση 120/80( εκτάτον είκοσι και ογδόντα ) λέμε 12/8 δώδεκα και οκτώ για συντομία .
Βασικός διαχωρισμός της Υπέρτασης είναι σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή .
Πρωτοπαθής αποτελεί το 95 % όλων των υπερτάσεων και δεν έχει κάποια συγκεκριμένη αιτία . Έχει πολυπαραγοντικό χαρακτήρα και κύρια προδιάθεση είναι η κληρονομικότητα , οι διατροφικές συνήθειες , το βάρος και η ψυχική κατάσταση στα αρχικά στάδια . Στην αρχή η πίεση ανεβαίνει παροξυντικά και μετέπειτα σταθεροποιείται ψηλά και χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή . Η σταθεροποίηση της πίεσης σε υψηλά επίπεδα γίνεται λόγω ανατομικών αλλοιώσεων στις αρτηρίες που παχαίνουν και γίνονται σκληρές στο εσωτερικό τους . Και από την άλλη η καρδιά πολλές φορές χτυπάει με μεγαλύτερη ταχύτητα και δύναμη που συμβάλει επίσης στην αύξηση της πίεσης.
Δευτεροπαθής είναι το υπόλοιπο 5 % των υπερτάσεων .
Εδώ οι αιτίες είναι συγκεκριμένες και ευθύνεται κάποιο όργανο ή σύστημα καθώς και διάφορα φάρμακα :
Μη φαρμακευτική θεραπεία
Για το πόσο σημαντική είναι η μη φαρμακευτική θεραπεία υπέρτασης φαίνεται από το γεγονός ότι στις τελευταίες Αμερικανικές οδηγίες υπέρτασης του 2017 αναφορά σε αυτήν καταλαμβάνει 7 ολόκληρες σελίδες !!! Η οποία όχι μόνο χρησιμοποιείται στην θεραπεία αυξημένων τιμών πίεσης αλλά και στην πρόληψη ανάπτυξης της αρτηριακής υπέρτασης !!!
Οι βασικοί στόχοι στη θεραπεία είναι :
Hypertension) και διευκολύνει την επίτευξη ενός επιθυμητού βάρους επίσης.
Ένα ποτό περιέχει 14gr καθαρής αλκοόλης η οπόια εβρίσκεται σε 12oz(ή 355ml ) μιας συνηθισμένης μπίρας 5% , σε 5oz(ή 148ml) καρασιού που είναι συνήθως 12% και σε 1.5oz(ή 45 ml) ενός απεσταγμένου οινοπνευματώδους ποτού συνήθως με 40% αλκοόλη .
μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα μείωσης της ΒΡ.
Τα καλύτερα αποδεδειγμένα μη φαρμακολογικά μέτρα για την πρόληψη και τη θεραπεία υπέρτασης
Το μεγαλύτερο μέρος της εμπειρίας κλινικών δοκιμών προέρχεται από μελέτες βραχυπρόθεσμης σίτισης,
αλλά η αλλαγή τρόπου ζωής με τη δίαιτα DASH ήταν επιτυχής σε τουλάχιστον 2 μελέτες που χρησιμοποίησαν αλλαγή τρόπου ζωής κατά τη διάρκεια περιόδου παρακολούθησης 4 μηνών ή 6 μηνών .
Επειδή η δίαιτα DASH περιλαμβάνει μεγάλη ποσότητα φρούτων, λαχανικών και γαλακτοκομικών προϊόντων με χαμηλά λιπαρά , μέσω της διατροφής αυτής ενισχύεται πρόσληψη καλίου , ασβεστίου , μαγνησίου και φυτικών ινών. Σε υπερτασικούς και μη υπερτασικούς ενήλικες η δίαιτα DASH έχει πετύχει συνολικές μειώσεις της συστολικής πίεσης κατά προσέγγιση 11 mm Hg και σε νορμοτασικούς περίπου κατά 3 mm Hg αντίστοιχα.
Αρκετές άλλες δίαιτες όπως δίαιτες χαμηλών θερμίδων με περιορισμό υδατανθράκων ,δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες , οι χορτοφαγικές διατροφές , και η μεσογειακή διατροφή έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν τη αρτηριακή πίεση .
Μέγιστη μείωση αρτηριακής πίεσης μέχρι και 5/6 mm Hg
Ομοίως διατροφικό κάλιο και υψηλή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών συνδέονται με χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου .
Η τυπική δράση μείωσης της ΒΡ της χορήγησης των 60 mmol (1380 mg) χλωριούχο κάλιο ήταν περίπου 2 mm Hg και 4 έως 5 mm Hg σε ενήλικες με φυσιολογική πίεση και σε αυτούς με υπέρταση
αντίστοιχα , η ανταπόκριση ήταν έως και διπλάσια σε άτομα που καταναλώνουν δίαιτα υψηλή σε νατρίου.
Η μείωση του δείκτη νατρίου / καλίου μπορεί να είναι πιο σημαντική από τις αντίστοιχες αλλαγές στους δύο
ηλεκτρολύτες χωριστά .
Οι κατευθυντήριες γραμμές διατροφής για τους Αμερικανούς (101) ενθαρρύνουν μια δίαιτα πλούσια σε κάλιο και εκτιμούν το κατάλληλο επίπεδο πρόσληψης για ενήλικες ασθενείς ως 4700 mg / ημέρα. Πρόσληψη καλίου ως συμπλήρωμα με χάπια ή σιρόπι δε συνίσταται.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
συνιστά πρόσληψη καλίου τουλάχιστον 90 mmol (3510 mg) ημερησίως από τα τρόφιμα για ενήλικες ασθενείς. Τέσσερεις με πέντε μερίδες λαχανικών και φρούτων αποδίδουν συνήθως 1500-3000 mg καλίου, αυτό επιτυγχάνεται με διατροφή DASH .
Τα αποτελέσματα μείωσης της BP έχουν αναφερθεί σε ασκήσεις χαμηλής και υψηλότερης έντασης,
με συνεχή καθώς και με διαλειμματική άσκηση. Από τις μετα-αναλύσεις των μελετών φαίνεται πως η ισομετρική άσκηση μειώνει σημαντικά την αρτηριακή πίεση .
Μείωση της αρτηριακής πίεσης επιτεύχθηκε μέχρι και 4-5 mmHg όταν μειώθηκε πρόσληψη αλκοόλ σε λιγότερο απο 3 ποτά για άνδρες και λιγότερο απο 2 ποτά σε γυναίκες .
Ας υπολογίσουμε συνολικά πόσο θα είχαμε μείωση της πίεσης εάν ακολουθούσαμε τις οδηγίες αυτές :
Μείωση σωματικού βάρους : μέχρι 5 mmHg
Υγιεινή διατροφή τύπου DASH : μέχρι 11 mmHg
Μείωση πρόσληψης άλατος : μέχρι 5 mmHg
Αύξηση διατροφικού καλίου με φρούτα και λαχανικά : μέχρι 5 mmHg
Αερόβια άσκηση :μέχρι 8 mmHg
Μείωση στην χρήση αλκοόλ :μέχρι 4 mmHg
Συνολική μπορούμε να πετύχουμε μείωση μέχρι και 38 mmHg, που σημαίνει ότι εάν έχουμε αυξημένη πίεση πχ 150/90 θα μπορεί να κατέβει μέχρι και φυσιολογικά επίπεδα σε βάθος χρόνου με τις αντίστοιχες προσπάθειες !!!
Όμως σε καμιά περίπτωση η παραπάνω οδηγίες δεν αντικαθιστούν την φαρμακευτική αγωγή , αλλά την συμπληρώνουν , ιδιαίτερα εαν η πίεση δεν είναι ελεγχόμενη !